'We begrijpen hoe stress vanwege een psychische kwetsbaarheid harder kan binnenkomen’
Het overzicht, de motivatie, de moed of simpelweg de middelen verliezen om verder te komen. Jos Mast komt het in zijn werk als ggz-cliëntondersteuner bij Stichting Vriendendiensten dagelijks tegen en helpt mensen weer op weg. ‘We doen het samen’.
STRESS
“Iedereen krijgt in zijn of haar leven te maken met hobbels en meestal lukt het iemand wel om die over te komen. Dat kan stressvol zijn, maar een bepaalde mate van stress is helemaal niet erg. Soms, echter, loopt iemand vast. Vaak gebeurt dit wanneer de stress te hoog wordt. Iemand verliest dan het overzicht, de grip.”
“Als ggz-cliëntondersteuner zie ik vaak dat het bij iemand is gaan knellen, doordat er grote veranderingen zijn gaan spelen. Meestal met betrekking tot werk, wonen en relaties. Vaste zekerheden en structuren zijn verdwenen en opeens moet er enorm veel geregeld worden. Iemand moet bijvoorbeeld op zoek naar een nieuwe woning, of krijgt te maken met een uitkering en toeslagen.”
“Het is bij dat soort veranderingen belangrijk om het hoofd erbij te houden. Maar wanneer dit hoofd vanwege een psychische kwetsbaarheid vatbaarder is voor stress, kan ondersteuning helpen.”
HOBBELS
“Als ggz-cliëntondersteuner help ik iemand met een psychische kwetsbaarheid om het overzicht terug te krijgen over de hobbels die er zijn, om deze vervolgens samen over te gaan. Meestal kan iemand daarna alleen verder. Soms is er meer nodig en dan zoeken we naar een passende partij die dat kan bieden. Dat kan bijvoorbeeld een behandeling zijn, of langdurige begeleiding. Maar iemand kan ook op zoek zijn naar meer sociale contacten. Vaak verwijzen we dan naar onze zelfregiecentra in Deventer en Raalte en onze maatjes-activiteiten, die hierin veel kunnen betekenen.”
“Iedereen met een psychische kwetsbaarheid kan ons per mail of telefoon benaderen voor ggz-cliëntondersteuning, waarna ik of één van mijn collega’s een kennismaking plannen om te kijken hoe we iemand kunnen helpen. Soms is één gesprek voldoende, soms trekken we langer met iemand op.”
SPECIALISATIE
“Wat iemand nodig heeft om verder te kunnen, verschilt per situatie. De overeenkomst tussen de mensen die we ondersteunen betreft de aanwezigheid van een psychische kwetsbaarheid, bijvoorbeeld als gevolg van een angststoornis, depressie of doorgemaakte psychose.”
“Wij hebben ons hierin gespecialiseerd. Naast, of misschien wel dankzij onze kennis over psychische problemen en psychiatrische problematiek, werken we vanuit gelijkwaardigheid. Want we begrijpen hoe stress vanwege die kwetsbaarheid harder kan binnenkomen. En we snappen dat een psychische kwetsbaarheid zich soms uit op manieren die voor een buitenstaander misschien bijzonder kunnen overkomen. Wij luisteren, en wij sluiten aan bij dat wat voor iemand belangrijk is.”
UIT DE PRAKTIJK
“Zo herinner ik me een cliënt die het enorm spannend vond om contact te hebben met UWV. Gesprekken met de artsen en arbeidsdeskundige verliepen daar zonder uitzondering stroef en vaak zelfs vijandig. Toen ik met hem hierover in gesprek ging, legde de cliënt me uit zich niet gehoord te voelen door het UWV en zodoende begon hij de gesprekken met angst, weerstand en boosheid. De behandeling die de cliënt op dat moment volgde werd hierdoor ook overschaduwd, vanwege de spanningen die cliënt ervoer. Samen met hem heb ik bezwaar gemaakt tegen een beslissing van het UWV. Ook bereidden we het volgende keuringsgesprek voor. Het gaf hem rust dat er iemand naast hem stond en hem waar nodig aanvulde. Dit zorgde ervoor dat het gesprek met de keuringsarts rustiger verliep en deze een betere inschatting kon maken over de werkelijke situatie. Vervolgens kon ik met de cliënt een financieel overzicht maken. Ook dat gaf meer rust. Nu hij meer vertrouwen en minder stress had, konden de behandelaren op hun beurt beter met hem uitzoeken waar zijn knelpunten lagen en de behandeling daar beter op afstemmen.”
PSYCHISCHE ANWB
Wij laten iemand weer rollen, soms door even aan te duwen, soms door opnieuw te starten, uiteindelijk met het doel om iemand weer op weg te helpen. Met een knipoog heb ik ggz-cliëntondersteuning weleens omschreven als een soort ‘psychische ANWB’. Maar dan eentje waarvoor je geen lidmaatschap nodig hebt.”